Om hoogtepunten uit de geschiedenis van Kunst in Zicht te kiezen leek me niet zo moeilijk. Maar toen ik er werkelijk voor ging zitten, had ik last van keuzestress. Immers, er waren zoveel herinneringen. Maar welke weer ophalen en welke weg laten? Daarom besloot ik om een lijst – verre van compleet - te maken, niet met een kunsthistorische beschrijving maar met een persoonlijke toelichting.

Hier volgen mijn hoogtepunten, gegroepeerd per thema.

Indrukwekkende gebouwen
Soms is het museum of de galerie als gebouw al een kunstwerk. Vooral hier geldt het Engels gezegde: Nothing beats the real thing! Een gebouw moet je in het echt beleven.

Musée de la Piscine in Roubaix was een zwemkathedraal die omgebouwd werd tot museum. Bij het betreden van het gebouw zijn er zwembadgeluiden te horen en jij ziet ook een langgerekt bad met klaterende fonteinen. Heel even waan je je in een zwembad…maar dan kun je je onderdompelen in 19de-eeuwse kunst.

Architect van het Frieder Burda Museum in Baden-Baden is Richard Meier. Zijn handelsmerk is de kleur wit, zowel buiten als binnen. Omdat er grote glaspartijen zijn, schijnt de zon naar binnen en ontstaat er een fascinerend licht en schaduwspel. Het gebouw staat in een groene omgeving en binnen en buiten zijn een geheel.

In Sindelfingen staat het privé museum Schauwerk. Verzamelaarsechtpaar Peter en Christine Schaufler lieten een fabriekshal met nieuwbouw uitbreiden. Zowel oudbouw als nieuwbouw zijn sober wit van binnen en buiten. Via het zaagtand-dak komt het natuurlijke licht binnen, zo nodig ondersteund door kunstlicht. Alleen al voor de licht is het de moeite waard om er heen te gaan.

Alex Vervoordt gebruikt in Wijnegem een oude mouterij van Heineken voor zijn kunstgalerie en antiekhandel. In één van de gebouwen heeft Anish Kapoor zijn kunstwerk At the Edge of the World geplaatst, een koepel met een diameter van 8 meter, van binnen intens rood geschilderd. Als je er onder ging staan dan kreeg je een bijzonder galmend geluidseffect.

Het hoofdgebouw van het Vitra Design Museum in Weil am Rhein is een ontwerp van Frank Gehry. In de meeste musea mag je niets aanraken. Maar in het Vitra Haus, een ontwerp van Herzog & De Meuron, mocht je stoelen, tafels en kasten aanraken en uitproberen, het hedendaagse design als het ware testen. Zitten de fraai uitziende stoelen goed of toch niet zo?

Fondation Louis Vuitton in Parijs had tijdelijk een nieuw jasje: de 12 ‘zeilen’ van het gebouw, die bestaan uit 3600 glaspanelen die werden voorzien van gekleurde filters. Het was een feest voor het oog! Een spel van licht, kleur, schaduw en transparantie.

Gidsen
Wat is nu leuker dan met een plaatselijke gids een wandeling te maken? Enkele gidsen blijven je in het bijzonder bij. Vooral in England en Schotland hebben we gidsen gehad die hun verhaal met veel Engelse humor lardeerden. Zoals in Paxton House of in Cambridge. Bij de Henry Moore Foundation (Perry Green, Much Hadham) kregen we een rondleiding van een man uit het dorpje die heel enthousiast vertelde over de beelden. Hij riep ook zijn vrouw erbij. Zij bleek een jeugdvriendin te zijn van Mary Moore, de enige dochter van Henry Moore en Irina Radetsky. We kregen een aantal anekdotes over de Moore-family te horen.

Afgelopen jaar hadden we in Manchester Bob Philips, docent Stedenbouwkunde aan de Universiteit van Manchester. Hij liet ons een project van stedelijke vernieuwing zien in Chimney Pot Park. Er kwam een dame met een hoed en boodschappentas naar ons toe, die ongezouten kritiek leverde op het project. Volgens haar konden de oorspronkelijke bewoners nier meer terugkeren, omdat de huizen voor hen onbetaalbaar waren. Twee minuten later kwam er een Engelse bobby langs met ‘Hi lads’, hij vroeg ’Everything okay’? Alsof wij in een aflevering van The Coronation Street waren beland…

Een fantastische wandeling met Renée Cieraad in Weimar, mooie verhalen over Goethe en zijn liefdesleven, over de familie van Henri van der Velde en over Nietsche.

Particuliere verzamelingen in Wijlre, Marines en Kemzeke
Last but not least drie particuliere collecties met als gemene deler dat ze alle drie van echtparen zijn, waarbij ook de naam van de vrouwen nadrukkelijk werd vermeld. Man en vrouw beslissen namelijk samen over de verzamelingen. Wij hadden het voorrecht dat we ook van alle drie verzamelaars een rondleiding kregen. Zeer bevlogen en aanstekelijk vertelden ze over hun liefde voor de kunst en het verzamelen daarvan.

Jo Eyck was directeur van een verffabriek. Samen met zijn vrouw Marlies kocht hij de buitenplaats in Wijlre, waar zij hun verzameling onderbrachten. Het kasteel, de tuinen en het door Wiel Arets ontworpen paviljoen Hedge House vormen één geheel. Een waar ‘Gesamtkunstwerk’, waarin alles op een subtiele manier op elkaar is afgestemd. In het huis hingen gordijnen ontworpen door Peter Struycken in de kleuren van de natuur rond het huis. De plaatsing van de kunstwerken in de tuin gebeurde zorgvuldig en er werd rekening gehouden met zichtlijnen. In Wijlre nodigde Jo Eyck ons spontaan uit om de verzameling in zijn huis te bekijken. Na afloop bedankte hij dat hij ons mocht rondleiden!

Het echtpaar Jean-Philippe & Françoise Billarant hebben een oude graansilo in Marines, buiten Parijs laten verbouwen om daar telkens weer in verschillende samenstellingen hun collectie te laten zien. Hij werkte bij het bedrijf Aplix (“fastening the future”) dat onder meer klittenband produceert. Bij het inrichten heeft het echtpaar een maquette van het gebouw gemaakt, met de kunstwerken op schaal, en zo kwamen ze tot een indeling van de zalen. Hun indrukwekkende combinatie van kunstwerken met het terugkeren van vormen en lijnen hebben grote indruk gemaakt op mij. Ze verzamelen niet de meest toegankelijke kunstwerken (minimal art , conceptuele kunst en geometrische abstractie), maar ze hebben Le Silo heel subliem ingericht. Ik moet er nog even bij vermelden dat het gebouw alleen op afspraak open is!

Geert en Carla Verbeke hadden een transportbedrijf. De Verbeke Foundation die is gehuisvest in de loodsen van hun voormalige transportbedrijf, is omgeven door een park van twaalf hectare. Enorme industriële loodsen als tentoonstellingsruimten met wisselende exposities vaak in onorthodoxe opstelling. Veel onconventionele en experimentele(bio-) kunst met dieren en planten. Buitenterrein met kunstwerken die soms door de natuur overwoekerd zijn.

Enzovoort … nog meer hoogtepunten, maar die bewaar ik voor het volgende jubileum.

Als afsluiting wilde ik eindigen met een citaat van de kunsthistoricus Ernst Gombrich (1909-2001). In zijn standaardwerk Eeuwige schoonheid schreef hij: ‘Men raakt nooit over kunst uitgeleerd. Er zijn altijd nieuwe dingen te ontdekken... het is een opwindende wereld op zichzelf, een wereld met eigen wetten en avonturen.’


Anna Keller
Vrijwilliger bij Kunst in Zicht vanaf ca. 1995/96